Aμμόχωστος, η πόλη μας.

Μια πόλη θάλασσα και φως, με χιλιάδες χρόνια ιστορίας, κουλτούρας, πολιτισμού και ομορφιάς.

Η Αμμόχωστος βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε το όνομα Σαλαμίνα. Αργότερα μετονομάστηκε σε Αρσινόη και Κωνστάντια. Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι της εκδιώχθηκαν το 1974 από τον τουρκικό στρατό και σήμερα διαμένουν στις πόλεις και τα χωριά της ελεύθερης Κύπρου. Αναφέρεται με το όνομα αυτό (Αμμόχωστος) που σημαίνει κυριολεκτικά την πόλη τη χωμένη στην άμμο, από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Και πράγματι, η Αμμόχωστος υπήρξε παγκόσμια γνωστό τουριστικό θέρετρο, μεταξύ του 1960 και 1974, λόγω της χρυσής αμμώδους παραλίας της. Η Αμμόχωστος (Famagusta η φράγκικη ονομασία της) είναι και η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας της Κύπρου που το 1974 αριθμούσε πέραν των 40,000 κατοίκων. Η Αμμόχωστος έχει χαρακτηριστεί πόλη-φάντασμα, αφού από τις 14 Αυγούστου του 1974 οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοί της έχουν εκδιωχθεί, και από τότε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης παραμένει κλειστό και ερημωμένο, με τον κατοχικό στρατό να μην επιτρέπει την επιστροφή των νόμιμων κατοίκων του, παρά τα σχετικά ψηφίσματα και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.

Η περίοδος γύρω στο 1191 μ.Χ. θεωρείται η πρώτη χρυσή περίοδος της Αμμοχώστου. Λέγεται ότι είχε εκατό χιλιάδες κατοίκους οι οποίοι ήταν όλοι τους πάμπλουτοι. Κάποιος ξένος περιηγητής της εποχής έγραψε για την Αμμόχωστο: «Είναι η πλουσιότερη απ’ όλες τις πόλεις και οι κάτοικοί της οι πλουσιότεροι απ’ όλους τους ανθρώπους. Κάποτε ένας Αμμοχωστιανός που αρραβώνιασε την κόρη του, της φόρεσε στο κεφάλι χρυσή κορώνα με τόσα πολλά κοσμήματα που οι Γάλλοι όταν την είδαν είπαν ότι η αξία της ξεπερνούσε όλα τα κοσμήματα της Γαλλίας». Ο γνωστός χρονογράφος της εποχής αυτής Λεόντιος Μαχαιράς γράφει κάπου στην Κρόνικα του για κάτοικο της Αμμοχώστου: «Σκορπίζει τα μαργαριτάρια και τις πολύτιμες πέτρες σαν να ήταν σιτάρι». Η Αμμόχωστος της εποχής εκείνης είναι μοναδικό κοσμοπολίτικο κέντρο. Λέγεται πως ακούονταν μέσα στην πόλη εκατό διαφορετικές γλώσσες. Θαυμάσιες κατοικίες, μεγαλοπρεπείς ναοί στόλιζαν την πόλη και πανίσχυρα τείχη με πύργους και επάλξεις της έδιναν ασφάλεια και ξεχωριστή γραφικότητα. Στα ενετικά τείχη της Αμμοχώστου βρίσκεται ο πύργος του Οθέλλου και πάνω στην πύλη βρίσκεται εντοιχισμένο το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, που λέγεται πως άνοιγε το στόμα του μια φορά το χρόνο. Ο πρώτος που προλάβαινε να βάλει το χέρι του στο στόμα του εύρισκε μεγάλο θησαυρό.

Ο Πύργος του Οθέλλου οφείλει την ονομασία του στον σαιξπηρικό ήρωα της ομώνυμης τραγωδίας ο οποίος έπνιξε από ζήλια την βενετσιάνα σύζυγο του Δυσδαιμόνα.

Λέγεται ακόμη πως στην Αμμόχωστο υπήρχαν όπως και στην Κωνσταντινούπολη τριακόσιες εξήντα πέντε εκκλησιές που λειτουργούσαν μια κάθε μέρα. Περίφημος ναός που διασώζεται ως τα σήμερα είναι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου γοτθικής αρχιτεκτονικής, μοναδικού κάλλους και μεγαλοπρέπειας. Εδώ στέφονταν οι βασιλείς και της Ιερουσαλήμ και της Κύπρου. Σήμερα έχει μετατραπεί σε τζαμί από τους Τούρκους κατακτητές.

Η ιστορική πορεία της Αμμοχώστου συνεχίζεται και ακολουθεί την τύχη της υπόλοιπης Κύπρου. Ακολουθεί μια αντίστροφη μέτρηση με πλήθος από μηχανογραφίες και εκπτώσεις αξιών. Η Αμμόχωστος που άλλοτε ήταν η πρώτη, η χρυσή πόλη, περνά δύσκολους χρόνους και οι κάτοικοί της από πλούσιοι γίνονται πάμφτωχοι. Ο Σουλτάνος Σελίμ Β’ στέλλει το 1570 τελεσίγραφο που ζητούσε να του παραδώσουν οι Ενετοί την Κύπρο. «εάν θέλετε να αποφύγετε τας επικείμενας δυστυχίας του πολέμου, τι είναι η Κύπρος παρά ένας σκόπελος». Οι Ενετοί αρνούνται και στις 3 Ιουλίου 1570 οι Τούρκοι αποβιβάζονται στην Κύπρο και την καταλαμβάνουν εκτός από την Αμμόχωστο που την πολιορκούν για ένα χρόνο για να πέσει στα χέρια των Τούρκων τον Αύγουστο του 1571. Ειρωνεία της κακής τύχης. Γιατί και εμείς οι σύγχρονοι Αμμοχωστιανοί εγκαταλείψαμε την Αμμόχωστο τον Αύγουστο του 1974.

Από το 1574 οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν σε Χριστιανούς να κατοικούν μέσα στην Αμμόχωστο. Έτσι αναγκαστικά από τότε οι Χριστιανοί άρχισαν να κατοικούν έξω από την Αμμόχωστο, νοτιότερα σε προάστιο (βαρούς στα τούρκικα) στα Βαρώσια που επέπρωτο να επεκταθεί και να αναπτυχθεί τόσο έτσι που πριν από την τούρκικη εισβολή του 1974, τα Βαρώσια ή το Βαρώσι, η νέα Αμμόχωστος να γίνει ένα μοναδικό κοσμοπολίτικο κέντρο στην ανατολική Μεσόγειο.

Solamente Famagosta

Solamente Famagosta, αγαπητοί φίλοι. Μόνον η Αμμόχωστος!

Δύο λέξεις γραμμένες από τον Τζούλιο Σαβορνάν, τον δημιουργό της ενετικής οχύρωσης της Λευκωσίας, σε επιστολή του ημερομηνίας 13 Ιουνίου 1558 εξηγώντας στη Βενετία γιατί μόνον η Αμμόχωστος μπορεί να προστατέψει την Κύπρο! Δύο λέξεις που επεξηγούν περίτρανα τι ήταν και τι είναι για ολάκερη την Κύπρο η Αμμόχωστος!

Γιατί δεν είναι μόνο η ζωή και οι ανάσες μας, τα σπίτια και οι περιουσίες μας που είναι εγκλωβισμένες σήμερα πίσω από το συρματόπλεγμα. Πρωτίστως είναι η ιστορία μας, γιατί η Έγκωμη, η Σαλαμίνα και η Αμμόχωστος δεν είναι παρά η αέναη, επίπονη και πεισματική πορεία μιας μοναδικής και ανεπανάληπτης πολιτείας που παρά τις καταστροφές, είτε αυτές ήταν φυσικές είτε ανθρώπινες, επέμενε να υπάρχει και να δηλώνει μεγαλόφωνα την ύπαρξη της ως μια υπέρλαμπρη πολιτεία που βίωσε ταυτόχρονα και την άνοδο και την πτώση.

Μόνον η Αμμόχωστος/ Solamente Famagosta θα μπορούσε να σώσει το νησί από την Οθωμανική επέλαση.

Φύγαμε αγαπητοί φίλοι όπως προνόησαν οι όροι της παράδοσης της πόλης και κτίσαμε νοτιότερα, στο προάστιο της μεγάλης πολιτείας, εκεί στα περβόλια μας τη δική μας πόλη, το Βαρώσι. Να ξέρετε ότι Varosh στην τουρκική σημαίνει προάστιο. Εκεί δουλέψαν οι παππούδες μας και οι πατεράδες μας, εκεί κτίσαμε τη νέα μας πόλη, το Ελληνικό Γυμνάσιο, τον Άγιο Νικόλαο, την Αγία Τριάδα, τον Άη Γιάννη, το Λύκειο Ελληνίδων, το Μουσείο μας, εκεί έζησε ο Πολ Γεωργίου, εκεί ζήσαμε χρόνια αξέχαστα... Πριν φύγουμε στις 13 του Αυγούστου του 1974 η Αμμόχωστος ήταν σίγουρα η Καρδιά της Κύπρου, το λιμάνι και η βιομηχανία τροφοδοτούσαν και στήριξαν σχεδόν αποκλειστικά την οικονομία της νεοσύστατης δημοκρατίας. Η ανεπανάληπτη παραλία μας έφερε τον τουρισμό, η πόλη μεγάλωσε, άνθισε, έζησε χρόνια μοναδικά... Μια πόλη που το 1974 έσφυζε από ζωή, μια πόλη που δεν κοιμόταν! Μια πόλη κοσμοπολίτικη που ζούσε τη θάλασσά της, τον Ναυτικό Όμιλο, τον κόσμο της, μια πόλη που ενέπνευσε ποιητές, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, μια πόλη ονειρεμένη.